Η προετοιμασία για την πρώτη επίσκεψη σε ψυχολόγο γίνεται σε συνάρτηση με την ηλικία του παιδιού αλλά και με τον λόγο της επίσκεψης. Έτσι τα λεγόμενα χρειάζεται να είναι κάθε φορά προσαρμοσμένα στο βαθμό κατανόησης και την ηλικία του παιδιού. Στην προσχολική ηλικία, μέχρι περίπου πέντε ετών, γίνεται αναφορά με απλά λόγια, αποφεύγοντας τις λεπτομέρειες αλλά και τα ψέμματα, στη μελλοντική επίσκεψη σε κάποιον με τον οποίο μπορεί η οικογένεια να μιλήσει για τα θέματα που την απασχολούν. Εάν το παιδί εκφράσει κάποια απορία τότε οι γονείς μπορούν να δώσουν μια διευκρινιστική απάντηση σε αυτό και μόνο για το οποίο έχουν ερωτηθεί.

Σε μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά και εφήβους λόγω της γνωστικής εξέλιξης και ωρίμανσης η ενημέρωση μπορεί να είναι πιο λεπτομερής. Μπορεί να εξηγηθεί στο παιδί ότι το άτομο που θα επισκεφτούν δεν είναι γιατρός, δεν εξετάζει και δε δίνει φάρμακα. Μιλάει και παίζει με τα παιδιά. Είναι το άτομο που συζητάει με όλη την οικογένεια για θέματα που την ανησυχούν και συνεργάζονται όλοι μαζί για να αντιμετωπίσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτά τα προβλήματα και να νιώσουν καλύτερα. Το γραφείο του ψυχολόγου είναι ένας χώρος όπου μπορεί κανείς να μιλήσει για αυτά που σκέφτεται και για αυτά που νιώθει.

Όσον αφορά στο λόγο της επίσκεψης, όταν και το ίδιο το παιδί αντιλαμβάνεται το πρόβλημα ως δυσκολία που το ταλαιπωρεί και θέλει να απαλλαγεί από αυτήν, τότε συχνά με ανακούφιση θα δεχτεί να επισκεφτεί κάποιον για να το βοηθήσει. Έτσι οι γονείς μπορούν να κάνουν ειδική αναφορά στη συγκεκριμένη δυσκολία ως λόγο της επίσκεψης, χωρίς να δεχτούν αρνητική αντίδραση. Εάν όμως το παιδί δε θεωρεί ένα ζήτημα ως πρόβλημα, τότε το πιθανότερο είναι να μη θέλει να πάει σε ειδικό ή και να μη βρίσκει το λόγο. Αυτό συνήθως συμβαίνει σε παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς που περισσότερο φαίνεται η υπόλοιπη οικογένεια να υποφέρει. Τότε είναι σημαντικό να τονιστεί από τους γονείς ότι όλη η οικογένεια περνάει δύσκολα και χρειάζεται βοήθεια από κάποιον για να περνάει καλύτερα, χωρίς να συγκεκριμενοποιηθεί το πρόβλημα στη συμπεριφορά του παιδιού και να ετικετοποιηθεί ως έχον το πρόβλημα. Επίσης θα ήταν βοηθητικό να ψάξει ο γονιός να βρει μια πτυχή του προβλήματος που είναι ενοχλητική ή πηγή δυσκολιών και για το ίδιο το παιδί, να την επισημάνει και να επικεντρωθεί στην πιθανή βοήθεια που το ίδιο θα πάρει.

Σε όλες τις περιπτώσεις είναι σημαντικό να μη στοχοποιηθεί το παιδί ως φορέας του προβλήματος, αλλά να δοθεί έμφαση στο ότι οι γονείς νοιάζονται και θέλουν να βοηθήσουν και όχι να τιμωρήσουν το παιδί για την ανεπιθύμητη συμπεριφορά του. Κάποιες φορές, ειδικά στους εφήβους, είναι θεμιτό οι γονείς να παραδέχονται ότι και αυτοί ίσως να μην έχουν χειριστεί κάποια θέματα απόλυτα καλά, και ότι και αυτοί θα χρειαστούν βοήθεια. Έτσι τα παιδιά νιώθουν ότι και ο γονιός μοιράζεται την ευθύνη για τις δυσκολίες που υπάρχουν στην οικογένεια. Το να βλέπουν οι γονείς τους εαυτούς τους, το παιδί και τον ειδικό ως συμμάχους στη θεραπευτική διαδικασία και να το εκφράζουν αυτό και με τα λόγια αλλά και με τη συμπεριφορά τους είναι πολύ σημαντικό και για το πώς νιώθει το παιδί αλλά και για την έκβαση της θεραπευτικής διαδικασίας.

Και τέλος για κάποια παιδιά μπορεί να είναι σημαντικό να ακούσουν ότι οι συναντήσεις είναι απόρρητες, εκτός βέβαια από τις περιπτώσεις που κινδυνεύει το ίδιο το παιδί ή κάποιος άλλος. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να τονιστεί ότι αυτά που λέει το παιδί με τον ψυχολόγο είναι ΄΄μεταξύ τους΄΄ και ότι ο ψυχολόγος δεν επιτρέπεται να τα μεταφέρει στους γονείς.

Έπειτα θα πρέπει το παιδί να ερωτηθεί εάν έχει καταλάβει αυτά που του έχουν εξηγηθεί και πώς τα αντιλαμβάνεται, τι φαντάζεται για τη συνάντηση με τον ειδικό, τι περιμένει το ίδιο και εάν έχει κάποιες απορίες.

Όλα τα παραπάνω φαίνεται να ταιριάζουν αρκετά στην οικογενειακή ή ατομική συμβουλευτική ή ψυχοθεραπεία. Τι γίνεται όμως με τις ομάδες παιδιών;

Και εδώ δίνεται στο παιδί με ειλικρίνεια να καταλάβει πού θα πάει και τι είναι οι ομάδες δημιουργικής απασχόλησης και επικοινωνίας. Ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο το παιδί μπορεί να κατανοήσει και να εκφράσει συναισθήματα μαζί με συνομιλήκους, να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του και να κάνει καινούριους φίλους. Δίνεται έμφαση στο ότι στην ομάδα τα πάντα γίνονται με παιχνίδι, ζωγραφική, κατασκευές και ότι σίγουρα είναι ένας τρόπος να γίνει κανείς περισσότερο χαρούμενος και να βελτιώσει τη σχέση του τόσο με τον εαυτό του όσο και με τους άλλους.

Σε κάθε περίπτωση ακρογωνιαίος λίθος μιας ουσιαστικής επικοινωνίας και σχέσης με το παιδί είναι η ειλικρίνεια και η σωστή πληροφόρηση για το τι θα συναντήσει. Στο πλαίσιο αυτό σκοπός του γονέα είναι η ενθάρρυνση και η επιρροή και όχι η επιβολή. Ειδικές περιπτώσεις παιδιών ή εφήβων που αρνούνται ή δυσκολεύονται να επισκεφτούν έναν ειδικό είναι αντικείμενο συμβουλευτικής γονέων, που ούτως ή άλλως τις περισσότερες φορές είναι οι πρώτοι -που χωρίς το παιδί- επισκέπτονται τον παιδοψυχολόγο.

Αγγελική Παπαγαθαγγέλου

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια